Διακόνισσες, χειροτονία των γυναικών και Ορθόδοξη θεολογία
Το διεθνές επιστημονικο συνέδριο που διοργάνωσε το Κέντρο σε συνεργασία με την Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ., την Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού Βοστόνης στην Θεσσαλονίκη στις 22-24 Ιανουαρίου 2015.
Διακόνισσες, χειροτονία των γυναικών και Ορθόδοξη θεολογία
Διεθνές συμβατικό και ηλεκτρονικό θεολογικό συνέδριο, 22-24.1.2015.
Το συνέδριο μεταδόθηκε ζωντανά στο διαδίκτυο από το
http://www.auth.gr/video/18159
Πρόγραμμα Συνεδρίου με βιογραφικά, φωτογραφίες και ομιλίες
ΠΕΜΠΤΗ 22.1.15
(Αμφιθέατρο ΙΙΙ, κτίριο ΚΕΔΕΑ του ΑΠΘ)
(Η εναρκτήρια συνεδρία της Πέμπτης είναι μαγνητοσκοπημένη ΕΔΩ)
ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΝΑΡΞΗ
18:00-18:30
Μηνύματα εκκλησιαστικών και ακαδημαϊκών αρχών
Μήνυμα της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου
Μήνυμα του Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Καθ. κ. Μιλτιάδη Κωνσταντίνου
Μήνυμα του Προ-κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού Καθ. π. Tom Fitzgerald
Μήνυμα του Προέδρου του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ, Καθ. Μητρ. Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου (Σαββάτου)
Μήνυμα του Προέδρου του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας του ΕΚΠΑ, Καθ. κ. Γεωργίου Φίλια
Μήνυμα του Προέδρου του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Καθ. κ. Χρυσοστόμου Σταμούλη
Μήνυμα του Προέδρου του Τμήματος Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ, Καθ. κ. Θεοδώρου Γιάγκου
18:30-19:00
Έπαινος στον Ομότιμο Καθηγητή κ. Ευαγγέλου Θεοδώρου
(Καθ. κ. Κυριακή Fitzgerald-Karydoyanes)
19:00-19:30
Αντιφώνηση του τιμωμένου Ομότιμου Καθηγητού κ. Ευαγγέλου Θεοδώρου (video)
19:30-20:00
Εισαγωγή στο θέμα του συνεδρίου (Ομότιμος Καθηγητής κ. Πέτρος Βασιλειάδης)
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23.1.15
(Αμφιθέατρο ΙΙΙ, κτίριο ΚΕΔΕΑ του ΑΠΘ)
(Όλες οι συνεδρίες της Παρασκευής είναι μαγνητοσκοπημένες ΕΔΩ)
1η Συνεδρία (9:00-10:30)
Πρόεδρος ο Καθ. π. Tom FitzGerald
`
“Τhe Theological Presuppositions and Logical Fallacies
in much of the Contemporary Discussion of the Ordination of Women”
(Καθ. Valerie Karras)
"Catholic Women Deacons: Past Arguments and Future Possibilities"
(Dr. Phyllis Zagano)
“Lex orandi est Lex Credendi: Women Deacons as Emissaries of Divine Eleos:
The Witness of the Ordination Rite”
Καθ. κ. Κυριακή Fitzgerald-Karydoyanes
2η Συνεδρία (11:00-12:30)
Πρόεδρος: Ομότιμος Καθηγητής κ. Πέτρος Βασιλειάδης
"Υπέρ της εν Χριστώ Διακονίας" (English)
Καθηγητής π. Ιωάννης Χρυσαυγής
"Ιουνία ως απόστολος"
Ομότιμος Καθηγητής Ιωάννης Καραβιδόπουλος.
"Η χειροτονία των διακονισσών και το έμφυλο ή άφυλο
του σαρκωθέντος Χριστού"
Δρ. Κωνσταντίνος Γιοκαρίνης
3η Συνεδρία (12:30-14:00)
Πρόεδρος: Ο Καθ. κ. Φώτιος Ιωαννίδης
"H θρησκειολογική και κοινωνιολογική τυπολογία της υποταγής της γυναίκας στον άνδρα. Οι εκκλησιολογικές της συνέπειες στο θέμα της ιερωσύνης των γυναικών"
Καθ. Χριστόφορος Αρβανίτης
"Women’s Ordination and the eschatological body.
Towards an Orthodox anthropology beyond sexual difference"
Καθ. Ν. Κυπρίου-Αθανασοπούλου
"Ορθόδοξη χριστιανική ανθρωπολογία"
Καθ. Κωνσταντίνος Αγόρας
4η Συνεδρία (16:00-17:30)
Πρόεδρος: Καθ. Nικόλαος Δημητριάδης
“Unique Bodies, Unique Gifts: Towards a Liturgy that Deifies”_
Dr. Μaria Gwyn McDowell
“Women and Diaconal Ministry in the Orthodox Church:
Past, Present, and Future”
Cand. Dr. Teva Regule
“The Order of Deaconesses and Liturgical Renewal in the Orthodox Church:
Historical, Teleturgical and Theological Aspects”
Dr. Srboljub Ubiparipović
5η Συνεδρία (17:30-19:00)
Chairman: Prof. Georges Martzelos of AUTH
“The Canonical Tradition on Issues of the Role and Witness of Women
in the Liturgical Life of the Church”
Prof. Theodore Yagou of AUTH
“The Ordination of Deaconesses in the Orthodox LiturgicalTradition”
Prof. Panagiotis Skaltsis of AUTH
“Problems in the Rejuvenation of the Ministry of Deaconesses”
Prof. Dimitra Koukoura
6η Συνεδρία (19:30-21:00)
Chairman: Prof. Theodore Yagou of AUTH
President of the Department of Pastoral and Social Theology of AUTH
“Μάρθα και Μαρία. Μοντέλα χριστιανικής μαρτυρίας”
Καθ. Nίκη Παπαγεωργίου
“The Theological Significance of Perichorisis:
Its Consequenses for the Ordination of Deaconesses”
Dr. Ioanna Sahinidou
“Woman from Man…Judge among yourselves,” I Cor 11: 8b, 13a:
Social Transformation, Demythologizing Female Deities or Paschal Reversal?
Dr Evanthia Adamtziloglou
“The Role of Haeresies in Shaping the Patristic Teaching on Women”
Dr. Evangelia Voulgaraki-Pisina
ΣΑΒΒΑΤΟ 24.1.15
Amphitheatre “Metr. Panteleimon Papageorgiou”
H. Μ. of St. Theodora of Thessaloniki
7η Συνεδρία (9:30-11:00)
Chairman: Prof. Chrys. Stamoulis
President of the Department of Theology of AUTH
“The Question of Women’s Ordination: Feminist Ecclesiological Challenge
or Feminist Promotion? Comments on the Rhodos Document” (video)
Dr. Ioannis Lotsios
“The personality of Elisabeth Behr- Sigel and the Order of Deaconesses” (video)
Prof. Eleni Kasselouri
“Deaconesses and Ordination of Women in the Theology of Nikos Matsoukas” (video)
Cand Dr. Maria Chatziapostolou
8η Συνεδρία (11:30-13:00)
Chairman: Prof. Miltiadis Konstantinou
Dean of the Theological School of AUTH
“The Problematic οf the Catholic Church on Deaconesses and the Ordination of Women” (video)
Dr. Dimitrios Keramidas
“The Order of Deaconesses in the Ancient Non Calchedonian Orthodox Churches:
Sources, Historical Process and Modern Situation ” (video)
Dr. Nikolaos Kouremenos
“Η χειροτονία των διακονισσών και η επίσημη προβληματική της Αγγλικανικής Εκκλησίας” (video)
Prof. Vassiliki Stathokosta
“The Theological Problematic in the Various Protestant Denominations” (video)
Cand. Dr. Sotirios Boukis
9η Συνεδρία (13:00-14:30)
Chairwoman: Prof. Niki Papageorgiou
“Thomas Aquinas’ Influence on the Christian View on Women”
Prof. Metr. of Proussa Elpidophoros of AUTH
“The Liturgical Presence of Women in Ancient Greece” (video)
Prof. Anna Koltsiou of AUTH
“Human Sexuality in the Latin Patristic Tradition” (video)
Prof. Fotios Ioannidis of AUTH
10η Συνεδρία (16:00-17:30)
Chairwoman: Prof. Dimitra Κοukoura of AUTH
“Ordination, Apostolic Succession, and Ecumenism” (video)
Cand. Dr. Elizabeth M. Smith
“Orthodox Theological Criteria from 1 Peter
for Women’s Ordination in the Church” (video)
Cand. Dr. Arthur J. Keefer
“Sex and the Divine Persons: Problematic English Language
in The Church of the Triune God”
Prof. Emeritus Stuart Hall of King's College London
11η Συνεδρία (17:30-19:00)
Chairwoman: Prof. Anna Koltsiou of AUTH
“Mary Magdalene and the Deaconesses”
Cand. Dr. Ekaterina Drosia (video)
18:30-19:00 Greek Time (16:30-17:00 GMT)
“Women in the History of the Church” (video)
Lecturer Antonia Kyriatzi
19:00-19:30 Greek Time (17:00-17:30 GMT)
“The Role of Women in the Church according to Patristic Documents
up to the 5th Ecumenical Council”
Dr. Eirini Artemi
Conclusion of the Conference – Perspectives for the Future
ΤΕΛΙΚΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ
ΕΠΙ ΤΗ ΛΗΞΕΙ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ:
«ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΕΣ, ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ»
«Ἡ Ἐκκλησία καλεῖται νά ἀρθρώσῃ τόν προφητικόν της λόγον…Ἡ καρδία ἡμῶν στρέφεται πρός τήν ἀπό μακροῦ ἀναμενομένην Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, διά νά μαρτυρήσωμεν τήν ἑνότητα αὐτῆς, ὡς καί τήν εὐθύνην καί τήν στοργήν της πρός τόν σύγχρονον κόσμον…Ἡ Ἐκκλησία δέν ζῇ διά τόν ἑαυτόν της, ἀλλά ὀφείλει νά μαρτυρῇ καί νά μοιράζηται τά δῶρα τοῦ Θεοῦ μετά τῶν ἐγγύς καί τῶν μακράν» (§5-7). Έχοντας υπόψη το πρόσφατο αυτό (9.3.2014) Μήνυμα της Συνόδου των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, όπως επίσης και την εισήγηση στην ανωτέρω Σύνοδο του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσοστόμου, ότι την Ορθόδοξη Εκκλησία «πρέπει να απασχολήσει το θέμα της θέσης των γυναικών στην Εκκλησία…να κατοχυρώσει τη θέση της (στο θέμα της χειροτονίας των γυναικών) και να μελετήσει σοβαρά, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους του θέματος, την επαναφορά του θεσμού των διακονισσών στην Εκκλησία», το Κέντρο Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών «Μητροπολίτης Παντελεήμων Παπαγεωργίου» (CEMES) διοργάνωσε, σε συνεργασία με τη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και τη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης, διεθνές θεολογικό συνέδριο με θέμα: «Διακόνισσες, χειροτονία των γυναικών και Ορθόδοξη θεολογία».
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη (22-24 Ιανουαρίου 2015) στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕΔΕΑ) του ΑΠΘ το οποίο παρέσχε όλες τις ηλεκτρονικές του υπηρεσίες για την ζωντανή κάλυψη των εργασιών του συνεδρίου μέσω διαδικτύου, και στο Αμφιθέατρο «Παντελεήμων Παπαγεωργίου» της Ιεράς Μονής της Αγίας Θεοδώρας Θεσσαλονίκης, στην οποία φιλοξενούνται τα γραφεία του CEMES, που εγκαινιάστηκαν το 2013 από την Α.Θ. Παναγιότητα τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο. Το συνέδριο ήταν αφιερωμένο στον 94 ετών Ομότιμο Καθηγητή κ. Ευάγγελο Θεοδώρου, ο οποίος πριν από 60 χρόνια, πρώτος μεταξύ των Ορθοδόξων θεολόγων ανακίνησε επιστημονικά την συζήτηση για την χειροτονία των διακονισσών στην μυστηριακή ιερωσύνη της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Με την πεποίθηση ότι η διεξοδική θεολογική εξέταση όλων των πτυχών του ανωτέρω θέματος, το οποίο επί σειρά ετών συζητείται ευρέως σε διαχριστιανικό επίπεδο, αποτελεί πρωταρχική ευθύνη της Ορθόδοξης ακαδημαϊκής κοινότητας προς την Ορθόδοξη Εκκλησία τα ανωτέρω εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα διοργάνωσαν το συνέδριο αυτό, όπως ακριβώς πριν από δύο χρόνια συνδιοργάνωσαν το συνέδριο με θέμα «Ορθόδοξη προσέγγιση για μια θεολογία των θρησκειών» (14-15 Ιουνίου 2013)
Το συνέδριο εξ αρχής προγραμματίστηκε ως τμήμα του διετούς ερευνητικού προγράμματος του CEMES με τίτλο: "Ταπεινή θεολογική συμβολή στην Ορθόδοξη Εκκλησία καθ’ οδόν προς την Πανορθόδοξη Σύνοδο του 2016" (Humble Theological Contribution to the Orthodox Church on its Way to the 2016 Pan-Orthodox Council) Παρά το γεγονός ότι τα θέματα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου δεν περιλαμβάνονται στην επίσημη ημερήσια διάταξη αυτής της από μακρού αναμενόμενης Πανορθόδοξης Συνόδου, η παρέμβαση του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρος ώθησε την ένταξή του στο γενικότερο πλαίσιο του ανωτέρου προγράμματος. Συμβολικά το συνέδριο ανακοινώθηκε δημοσίως την ημέρα που οι Ορθόδοξες Εκκλησίες τιμούν τη μνήμη της ισαποστόλου Μαρίας της Μαγδαληνής, με ανοικτή πρόσκληση προς όλους τους ενδιαφερόμενους θεολόγους.
Το σκεπτικό του συνεδρίου ήταν μια σε βάθος εξέταση από ορθόδοξους μελετητές της θεολογικής επιχειρηματολογίας, 20 και πλέον χρόνια μετά το Συνέδριο της Ρόδου (1994), με δεδομένη την πρόοδο που εν τω μεταξύ έχει συντελεστεί στην βιβλική και θεολογική επιστήμη. Με άλλα λόγια, κύριος άξονας του συνεδρίου ήταν το «Ορθόδοξη θεολογία» του τίτλου, με το «Διακόνισσες» ως δεύτερη εξίσου σημαντική παράμετρο, χωρίς – δευτερευόντως φυσικά – να αγνοείται και η θεολογική διάσταση του ακανθώδους ζητήματος της «χειροτονίας των γυναικών», που σήμερα αποτελεί πρόκληση όχι μόνο έξω από τα κανονικά όρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά απασχολεί και διακεκριμένους Ορθόδοξους εκκλησιαστικούς παράγοντες και θεολόγους επιστήμονες.
Η θεολογική προοπτική του συνεδρίου βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με την έκκληση του Μητροπολίτη Περγάμου κ. Ιωάννη (Ζηζιούλα) για καθαρά θεολογική συζήτηση του θέματος, και ειδικότερα εκείνου της χειροτονίας των γυναικών, το οποίο έχει διχάσει καθέτως και οριζοντίως Εκκλησίες και χριστιανικές Ομολογίες. Ως επίσημος εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, προσφωνώντας το Συνέδριο του Lambeth της Αγγλικανικής Κοινωνίας πριν από δύο δεκαετίες, ο Μητροπολίτης Ιωάννης προειδοποίησε όλους τους ενδιαφερόμενους, ότι αυτό το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί ούτε με επιχειρήματα από την κοινωνιολογία ούτε με επιχειρήματα από την παράδοση. Αυτό που απεγνωσμένα απαιτείται είναι η αντιμετώπιση του ευαίσθητου αυτού θέματος, το οποίο έχει οδηγήσει σε οδυνηρές διαιρέσεις στο εσωτερικό (αλλά και μεταξύ) σχεδόν όλων των χριστιανικών παραδόσεων, σε θεολογική βάση.
Οι περισσότερες εισηγήσεις επικεντρώθηκαν στο θεσμό των διακονισσών (ή γυναικών διακόνων), η επανασύσταση του οποίου υποστηρίχθηκε από όλους, ομιλητές και τους συμμετέχοντες. Ένας θεσμός τόσο βαθιά, θεολογικά και ιστορικά, ριζωμένος στην Ορθόδοξη παράδοση και, το σημαντικότερο, με συνοδική και κανονική κατοχύρωση, ασχέτως εάν προς το παρόν έχει περιπέσει σε αχρηστία, πρέπει επειγόντως να αναβιώσει, προκειμένου ναι να ενισχύσει την αυθεντική μαρτυρία της Εκκλησίας μας την κοινωνία και τον κόσμο. Κάτι τέτοιο δεν πρέπει φυσικά να υποβαθμίσει ή να αποθαρρύνει τη συμμετοχή και λαϊκών γυναικών στο έργο της ιεραποστολής.
Όλοι οι ομιλητές και σύνεδροι συμφώνησαν ότι, κατά τις ισχύουσες κανονικές διατάξεις, οι γυναίκες αποκλείονται από την μυστηριακή «ιερουργική» ιερωσύνη, όχι όμως και από την «διακονική». Για πάνω από 20 χρόνια, η Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθεί μια σαφή και συγκεκριμένη θέση επί του θέματος, όπως αυτή ρητά εκφράστηκε στο τελικό κείμενο του Συνεδρίου της Ρόδου, το οποίο, όμως, σαφώς συνιστά, ότι «η αποστολική τάξη των διακονισσών πρέπει να αναβιώσει» (§ 32). Σχετικά πρόσφατα, όμως, ορισμένοι Ορθόδοξοι θεολόγοι έχουν εκφράσει επιφυλάξεις για την θεολογική εγκυρότητα ορισμένων επιχειρημάτων εναντίον της χειροτονίας των γυναικών. Η επαναδιατύπωση των πρωτογενών θεολογικών θέσεων του Μητροπολίτη Διοκλείας Καλλίστου [Ware] σχετικά με τη χειροτονία των γυναικών, ο ακαταπόνητη προσέγγιση του θέματος από την αείμνηστη Δρ. Elizabeth Behr-Sigel, καθώς και η τιτάνια προσπάθειά της για αναβάθμιση του ρόλου των γυναικών στην Ορθόδοξη Εκκλησία και την λειτουργία της, καθώς και οι θεολογικές απόψεις που διατυπώθηκαν από τον αείμνηστο καθηγητή Νικόλαο Ματσούκα, από τις μεγαλύτερους Ορθόδοξους δογματολόγους της εποχής μας, αλλά και μια σειρά από Ορθόδοξες θεολογικές διατριβές και μεταδιδακτορικές μονογραφίες, αλλά και άλλες επιστημονικές μελέτες, φαίνεται να έχουν κλονίσει την αξιοπιστία της επιχειρηματολογίας κατά της χειροτονίας των γυναικών, στη βάση μάλιστα της Ορθόδοξης θεολογίας και παράδοσης.
Με εξαίρεση την έκκληση όπως η επικείμενη Πανορθόδοξη Σύνοδο εξετάσει την αναβίωση του θεσμού των διακονισσών, το συνέδριό αυτό δεν κατέληξε επίσημα σε άλλα συμπεράσματα, επιλέγοντας να αφήσει οποιαδήποτε τελική απόφαση στις αρμόδιες εκκλησιαστικές αρχές, με την ελπίδα ότι τα ανώτερα αυτά συνοδικά σώματα θα συνεκτιμήσουν και άλλες σχετικές παραμέτρους. Οι ομιλητές απλά έθεσε κάποιες σοβαρές θεολογικές ανησυχίες για όλα τα θέματα που συζητήθηκαν (βλ. Παράρτημα Α) και υπογράμμισαν την ασυνέπεια τη συμβατικής Ορθόδοξης άποψης, όταν επικαλείται την «παράδοση» όσον αφορά το γενικότερο θέμα της «χειροτονίας των γυναικών», και την ίδια στιγμή επιδεικτικά να την αγνοεί αναφορικά με την αναβίωση του θεσμού των διακονισσών και τη συμμετοχή των γυναικών στην μυστηριακή «διακονική» ιερωσύνη της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Οι σχεδόν 40 εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο - πέραν των σημαντικών μηνυμάτων από εκκλησιαστικές αρχές (όπως ο Οικουμενικός Πατριάρχης) και διάφορες θεολογικές σχολές - καλύπτουν σχεδόν όλους τους τομείς της βιβλικής, λειτουργικής, πατερικής, συστηματικής, νομοκανονικής, και ιστορικής θεολογίας. Αν και οι περισσότερες προσεγγίζουν τα υπό συζήτηση θέματα από Ορθόδοξη σκοπιά, η νηφάλια και θεολογικά τεκμηριωμένη ανάλυσή τους μπορεί να ενισχύσει την θεολογική επιχειρηματολογία και της ευρύτερης χριστιανικής κοινότητας, τόσο δηλαδή των Εκκλησιών και χριστιανικών ομολογιών που αποκλείουν τις γυναίκες από την μυστηριακή ιερωσύνη (όπως η Ρωμαιοκαθολική και κάποιες Ευαγγελικαλικές), όσο και εκείνων που έχουν ήδη υιοθετήσει την χειροτονία των γυναικών (όπως η Αγγλικανή και πολλές Προτεσταντικές). Άλλες εισηγήσεις προσέφεραν αντικειμενική και κριτική μελέτη της ιστορίας, της εμπειρίας και των θεολογικών επιχειρημάτων άλλων χριστιανικών παραδόσεων από ορθόδοξη πλευρά. Τέλος, το συνέδριο δεν παρέλειψε να παρουσιάσει και την προοπτική άλλων, μη Ορθοδόξων, χριστιανών (βλ. Παράρτημα Β).
Σε ότι αφορά το θέμα της χειροτονίας των γυναικών από καθαρά Ορθόδοξη σκοπιά τα θεολογικά επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα στο διαχριστιανικό διάλογο ταπεινά προτείνεται ότι χρήζουν επαναδιατύπωσης. Κάτι τέτοιο με βάση την Ορθόδοξη θεολογία είναι δυνατό, εφικτό και νόμιμο, αν και απαιτεί περαιτέρω επιστημονική έρευνα.
Όλες οι επιστημονικές εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν στο διεθνές αυτό θεολογικό συνέδριο θα αναρτηθούν σε ηλεκτρονική μορφή στην επίσημη ιστοσελίδα του CEMES (cemes.weebly.com), και θα δημοσιευτούν σε έντυπη μορφή στη σειρά των εκδόσεων CEMES. Τέλος, το σύνολο της ακαδημαϊκής αυτής προσπάθειας θα υποβληθεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και όλες τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Από την Επιστημονική Επιτροπή του συνεδρίου
Συν. 2: Παράρτημα Α και Β
ΕΠΙ ΤΗ ΛΗΞΕΙ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ:
«ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΕΣ, ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ»
«Ἡ Ἐκκλησία καλεῖται νά ἀρθρώσῃ τόν προφητικόν της λόγον…Ἡ καρδία ἡμῶν στρέφεται πρός τήν ἀπό μακροῦ ἀναμενομένην Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, διά νά μαρτυρήσωμεν τήν ἑνότητα αὐτῆς, ὡς καί τήν εὐθύνην καί τήν στοργήν της πρός τόν σύγχρονον κόσμον…Ἡ Ἐκκλησία δέν ζῇ διά τόν ἑαυτόν της, ἀλλά ὀφείλει νά μαρτυρῇ καί νά μοιράζηται τά δῶρα τοῦ Θεοῦ μετά τῶν ἐγγύς καί τῶν μακράν» (§5-7). Έχοντας υπόψη το πρόσφατο αυτό (9.3.2014) Μήνυμα της Συνόδου των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, όπως επίσης και την εισήγηση στην ανωτέρω Σύνοδο του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ. Χρυσοστόμου, ότι την Ορθόδοξη Εκκλησία «πρέπει να απασχολήσει το θέμα της θέσης των γυναικών στην Εκκλησία…να κατοχυρώσει τη θέση της (στο θέμα της χειροτονίας των γυναικών) και να μελετήσει σοβαρά, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους του θέματος, την επαναφορά του θεσμού των διακονισσών στην Εκκλησία», το Κέντρο Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών «Μητροπολίτης Παντελεήμων Παπαγεωργίου» (CEMES) διοργάνωσε, σε συνεργασία με τη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και τη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης, διεθνές θεολογικό συνέδριο με θέμα: «Διακόνισσες, χειροτονία των γυναικών και Ορθόδοξη θεολογία».
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη (22-24 Ιανουαρίου 2015) στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕΔΕΑ) του ΑΠΘ το οποίο παρέσχε όλες τις ηλεκτρονικές του υπηρεσίες για την ζωντανή κάλυψη των εργασιών του συνεδρίου μέσω διαδικτύου, και στο Αμφιθέατρο «Παντελεήμων Παπαγεωργίου» της Ιεράς Μονής της Αγίας Θεοδώρας Θεσσαλονίκης, στην οποία φιλοξενούνται τα γραφεία του CEMES, που εγκαινιάστηκαν το 2013 από την Α.Θ. Παναγιότητα τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο. Το συνέδριο ήταν αφιερωμένο στον 94 ετών Ομότιμο Καθηγητή κ. Ευάγγελο Θεοδώρου, ο οποίος πριν από 60 χρόνια, πρώτος μεταξύ των Ορθοδόξων θεολόγων ανακίνησε επιστημονικά την συζήτηση για την χειροτονία των διακονισσών στην μυστηριακή ιερωσύνη της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Με την πεποίθηση ότι η διεξοδική θεολογική εξέταση όλων των πτυχών του ανωτέρω θέματος, το οποίο επί σειρά ετών συζητείται ευρέως σε διαχριστιανικό επίπεδο, αποτελεί πρωταρχική ευθύνη της Ορθόδοξης ακαδημαϊκής κοινότητας προς την Ορθόδοξη Εκκλησία τα ανωτέρω εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα διοργάνωσαν το συνέδριο αυτό, όπως ακριβώς πριν από δύο χρόνια συνδιοργάνωσαν το συνέδριο με θέμα «Ορθόδοξη προσέγγιση για μια θεολογία των θρησκειών» (14-15 Ιουνίου 2013)
Το συνέδριο εξ αρχής προγραμματίστηκε ως τμήμα του διετούς ερευνητικού προγράμματος του CEMES με τίτλο: "Ταπεινή θεολογική συμβολή στην Ορθόδοξη Εκκλησία καθ’ οδόν προς την Πανορθόδοξη Σύνοδο του 2016" (Humble Theological Contribution to the Orthodox Church on its Way to the 2016 Pan-Orthodox Council) Παρά το γεγονός ότι τα θέματα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου δεν περιλαμβάνονται στην επίσημη ημερήσια διάταξη αυτής της από μακρού αναμενόμενης Πανορθόδοξης Συνόδου, η παρέμβαση του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρος ώθησε την ένταξή του στο γενικότερο πλαίσιο του ανωτέρου προγράμματος. Συμβολικά το συνέδριο ανακοινώθηκε δημοσίως την ημέρα που οι Ορθόδοξες Εκκλησίες τιμούν τη μνήμη της ισαποστόλου Μαρίας της Μαγδαληνής, με ανοικτή πρόσκληση προς όλους τους ενδιαφερόμενους θεολόγους.
Το σκεπτικό του συνεδρίου ήταν μια σε βάθος εξέταση από ορθόδοξους μελετητές της θεολογικής επιχειρηματολογίας, 20 και πλέον χρόνια μετά το Συνέδριο της Ρόδου (1994), με δεδομένη την πρόοδο που εν τω μεταξύ έχει συντελεστεί στην βιβλική και θεολογική επιστήμη. Με άλλα λόγια, κύριος άξονας του συνεδρίου ήταν το «Ορθόδοξη θεολογία» του τίτλου, με το «Διακόνισσες» ως δεύτερη εξίσου σημαντική παράμετρο, χωρίς – δευτερευόντως φυσικά – να αγνοείται και η θεολογική διάσταση του ακανθώδους ζητήματος της «χειροτονίας των γυναικών», που σήμερα αποτελεί πρόκληση όχι μόνο έξω από τα κανονικά όρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά απασχολεί και διακεκριμένους Ορθόδοξους εκκλησιαστικούς παράγοντες και θεολόγους επιστήμονες.
Η θεολογική προοπτική του συνεδρίου βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με την έκκληση του Μητροπολίτη Περγάμου κ. Ιωάννη (Ζηζιούλα) για καθαρά θεολογική συζήτηση του θέματος, και ειδικότερα εκείνου της χειροτονίας των γυναικών, το οποίο έχει διχάσει καθέτως και οριζοντίως Εκκλησίες και χριστιανικές Ομολογίες. Ως επίσημος εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, προσφωνώντας το Συνέδριο του Lambeth της Αγγλικανικής Κοινωνίας πριν από δύο δεκαετίες, ο Μητροπολίτης Ιωάννης προειδοποίησε όλους τους ενδιαφερόμενους, ότι αυτό το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί ούτε με επιχειρήματα από την κοινωνιολογία ούτε με επιχειρήματα από την παράδοση. Αυτό που απεγνωσμένα απαιτείται είναι η αντιμετώπιση του ευαίσθητου αυτού θέματος, το οποίο έχει οδηγήσει σε οδυνηρές διαιρέσεις στο εσωτερικό (αλλά και μεταξύ) σχεδόν όλων των χριστιανικών παραδόσεων, σε θεολογική βάση.
Οι περισσότερες εισηγήσεις επικεντρώθηκαν στο θεσμό των διακονισσών (ή γυναικών διακόνων), η επανασύσταση του οποίου υποστηρίχθηκε από όλους, ομιλητές και τους συμμετέχοντες. Ένας θεσμός τόσο βαθιά, θεολογικά και ιστορικά, ριζωμένος στην Ορθόδοξη παράδοση και, το σημαντικότερο, με συνοδική και κανονική κατοχύρωση, ασχέτως εάν προς το παρόν έχει περιπέσει σε αχρηστία, πρέπει επειγόντως να αναβιώσει, προκειμένου ναι να ενισχύσει την αυθεντική μαρτυρία της Εκκλησίας μας την κοινωνία και τον κόσμο. Κάτι τέτοιο δεν πρέπει φυσικά να υποβαθμίσει ή να αποθαρρύνει τη συμμετοχή και λαϊκών γυναικών στο έργο της ιεραποστολής.
Όλοι οι ομιλητές και σύνεδροι συμφώνησαν ότι, κατά τις ισχύουσες κανονικές διατάξεις, οι γυναίκες αποκλείονται από την μυστηριακή «ιερουργική» ιερωσύνη, όχι όμως και από την «διακονική». Για πάνω από 20 χρόνια, η Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθεί μια σαφή και συγκεκριμένη θέση επί του θέματος, όπως αυτή ρητά εκφράστηκε στο τελικό κείμενο του Συνεδρίου της Ρόδου, το οποίο, όμως, σαφώς συνιστά, ότι «η αποστολική τάξη των διακονισσών πρέπει να αναβιώσει» (§ 32). Σχετικά πρόσφατα, όμως, ορισμένοι Ορθόδοξοι θεολόγοι έχουν εκφράσει επιφυλάξεις για την θεολογική εγκυρότητα ορισμένων επιχειρημάτων εναντίον της χειροτονίας των γυναικών. Η επαναδιατύπωση των πρωτογενών θεολογικών θέσεων του Μητροπολίτη Διοκλείας Καλλίστου [Ware] σχετικά με τη χειροτονία των γυναικών, ο ακαταπόνητη προσέγγιση του θέματος από την αείμνηστη Δρ. Elizabeth Behr-Sigel, καθώς και η τιτάνια προσπάθειά της για αναβάθμιση του ρόλου των γυναικών στην Ορθόδοξη Εκκλησία και την λειτουργία της, καθώς και οι θεολογικές απόψεις που διατυπώθηκαν από τον αείμνηστο καθηγητή Νικόλαο Ματσούκα, από τις μεγαλύτερους Ορθόδοξους δογματολόγους της εποχής μας, αλλά και μια σειρά από Ορθόδοξες θεολογικές διατριβές και μεταδιδακτορικές μονογραφίες, αλλά και άλλες επιστημονικές μελέτες, φαίνεται να έχουν κλονίσει την αξιοπιστία της επιχειρηματολογίας κατά της χειροτονίας των γυναικών, στη βάση μάλιστα της Ορθόδοξης θεολογίας και παράδοσης.
Με εξαίρεση την έκκληση όπως η επικείμενη Πανορθόδοξη Σύνοδο εξετάσει την αναβίωση του θεσμού των διακονισσών, το συνέδριό αυτό δεν κατέληξε επίσημα σε άλλα συμπεράσματα, επιλέγοντας να αφήσει οποιαδήποτε τελική απόφαση στις αρμόδιες εκκλησιαστικές αρχές, με την ελπίδα ότι τα ανώτερα αυτά συνοδικά σώματα θα συνεκτιμήσουν και άλλες σχετικές παραμέτρους. Οι ομιλητές απλά έθεσε κάποιες σοβαρές θεολογικές ανησυχίες για όλα τα θέματα που συζητήθηκαν (βλ. Παράρτημα Α) και υπογράμμισαν την ασυνέπεια τη συμβατικής Ορθόδοξης άποψης, όταν επικαλείται την «παράδοση» όσον αφορά το γενικότερο θέμα της «χειροτονίας των γυναικών», και την ίδια στιγμή επιδεικτικά να την αγνοεί αναφορικά με την αναβίωση του θεσμού των διακονισσών και τη συμμετοχή των γυναικών στην μυστηριακή «διακονική» ιερωσύνη της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Οι σχεδόν 40 εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο - πέραν των σημαντικών μηνυμάτων από εκκλησιαστικές αρχές (όπως ο Οικουμενικός Πατριάρχης) και διάφορες θεολογικές σχολές - καλύπτουν σχεδόν όλους τους τομείς της βιβλικής, λειτουργικής, πατερικής, συστηματικής, νομοκανονικής, και ιστορικής θεολογίας. Αν και οι περισσότερες προσεγγίζουν τα υπό συζήτηση θέματα από Ορθόδοξη σκοπιά, η νηφάλια και θεολογικά τεκμηριωμένη ανάλυσή τους μπορεί να ενισχύσει την θεολογική επιχειρηματολογία και της ευρύτερης χριστιανικής κοινότητας, τόσο δηλαδή των Εκκλησιών και χριστιανικών ομολογιών που αποκλείουν τις γυναίκες από την μυστηριακή ιερωσύνη (όπως η Ρωμαιοκαθολική και κάποιες Ευαγγελικαλικές), όσο και εκείνων που έχουν ήδη υιοθετήσει την χειροτονία των γυναικών (όπως η Αγγλικανή και πολλές Προτεσταντικές). Άλλες εισηγήσεις προσέφεραν αντικειμενική και κριτική μελέτη της ιστορίας, της εμπειρίας και των θεολογικών επιχειρημάτων άλλων χριστιανικών παραδόσεων από ορθόδοξη πλευρά. Τέλος, το συνέδριο δεν παρέλειψε να παρουσιάσει και την προοπτική άλλων, μη Ορθοδόξων, χριστιανών (βλ. Παράρτημα Β).
Σε ότι αφορά το θέμα της χειροτονίας των γυναικών από καθαρά Ορθόδοξη σκοπιά τα θεολογικά επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα στο διαχριστιανικό διάλογο ταπεινά προτείνεται ότι χρήζουν επαναδιατύπωσης. Κάτι τέτοιο με βάση την Ορθόδοξη θεολογία είναι δυνατό, εφικτό και νόμιμο, αν και απαιτεί περαιτέρω επιστημονική έρευνα.
Όλες οι επιστημονικές εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν στο διεθνές αυτό θεολογικό συνέδριο θα αναρτηθούν σε ηλεκτρονική μορφή στην επίσημη ιστοσελίδα του CEMES (cemes.weebly.com), και θα δημοσιευτούν σε έντυπη μορφή στη σειρά των εκδόσεων CEMES. Τέλος, το σύνολο της ακαδημαϊκής αυτής προσπάθειας θα υποβληθεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και όλες τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Από την Επιστημονική Επιτροπή του συνεδρίου
Συν. 2: Παράρτημα Α και Β
Το πρόγραμμα του συνεδρίου
Η δημόσια ανακοίνωση του Συνεδρίου
Πριν από 60 ακριβώς χρόνια ο ομότιμος καθ. Ευάγγελος Θεοδώρου, 93 ετών σήμερα, άνοιξε τη συζήτηση στους Ορθόδοξους θεολογικούς κύκλους πάνω στο ακανθώδες ζήτημα της χειροτονίας των γυναικών με την διδακτορική του διατριβή για τις διακόνισσες. Τιμώντας τον πρωτεργάτη αυτόν της νεότερης ελληνο-Ορθόδοξης θεολογίας το Κέντρο Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών "Μητρ. Παντελεήμων Παπαγεωργίου" (CEMES) οργάνωσε διεθνές ηλεκτρονικό σεμινάριο, χρησιμοποιώντας την ηλεκτρονική πλατφόρμα BigBlueButton του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Το σκεπτικό του Σεμιναρίου
H Ορθόδοξη Εκκλησία εδώ και αρκετές δεκαετίες έχει διατυπώσει με το περίφημο διορθόδοξο συνέδριο της Ρόδου το 1988 μια πάγια θεολογική θέση γύρω από το ζήτημα της χειροτονίας των γυναικών. Προσφάτως, όμως, η αναθεώρηση των απόψεων του Μητροπολίτου Διοκλείας Καλλίστου Ware, του πρώτου σύγχρονου Ορθόδοξου θεολόγου που διατύπωσε συστηματικά θεολογικές απόψεις για το θέμα αυτό, οι μελέτες της Elizabeth Behr-Sigel, αλλά και παλαιότερα του Ορθοδόξου δογματολόγου αειμνήστου Νικολάου Ματσούκα, όπως και ορισμένες διδακτορικές διατριβές και μεταδιδακτο-ρικές μονογραφίες Ορθοδόξων επιστημόνων, όπως του Κ. Γιοκαρίνη και της Μαρίας McDowell, έχουν κάνει επιτακτική την ανάγκη καλύτερης θεολογικής τεκμηρίωσης της επίσημης θέσης της Ορθόδοξης (αλλά και της Ρωμαιο-Καθολικής) Εκκλησίας.
Απευθυνόμενος στην αγγλικανική κοινωνία κατά τη διάρκεια του τακτικού συνεδρίου της στο Λάμπεθ πριν από αρκετά χρόνια, εκπροσωπώντας το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο Μητροπολίτης Περγάμου επέστησε την προσοχή όλων, ότι η λύση στο ακανθώδες αυτό πρόβλημα που ταλανίζει τον χριστιανικό κόσμο και έχει διαιρέσει καθέτως και οριζοντίως τις διάφορες χριστιανικές ομολογίες δεν μπορεί να βρεθεί ούτε με βάση επιχειρήματα από την κοινωνική εξέλιξη (arguments from sociology) ούτε με βάση επιχειρήματα από την παράδοση (arguments from tradition). Αυτό που χρειάζεται είναι κυρίως θεολογικά επιχειρήματα.
Το σεμινάριο, το οποίο άρχισε τον Οκτώβριο του 2013 με την παραδοσιακή μορφή, είχε ως σκοπό την λεπτομερή ανάλυση όλων των θεολογικών επιχειρημάτων, υπέρ ή κατά, της δυνατότητας συμμετοχής των γυναικών στην μυστηριακή ιερωσύνη, με σκοπό να παρουσιάσει στην Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά και την παγκόσμια χριστιανική κοινότητα, όλα τα αυθεντικά θεολογικά (και όχι απλώς κοινωνιολογικά ή παραδοσιακά) επιχειρήματα επί του θέματος.
Διεθνές Οικουμενικό Συνέδριο
Μετά την ολοκλήρωση στις 3 Ιουνίου 2014 του σεμιναρίου το CEMES, σε συνεργασία και άλλα Ορθόδοξα εκπαιδευτικά ιδρύματα και εκκλησιαστικούς φορείς, οργανώνει Διεθνές Οικουμενικό, Θεολογικό Συνέδριο με θέμα: "ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΕΣ, ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ", αφιερωμένο στον καθ. Ευάγγελο Θεοδώρου. Οι επίσημες γλώσσες του συνεδρίου θα είναι η Αγγλική και η Ελληνική, και θα λάβει χώρα τόσο με συμβατική, όσο και με ηλεκτρονική, στη Θεσσαλονίκη, 22-24 Ιανουαρίου 2015, σε συνεργασία με τις Θεολογικές Σχολές του ΑΠΘ και του Τιμίου Σταυρού.
Το συνέδριο είναι ανοιχτό σε όλους τους ενδιαφερόμενους θεολόγους, ακαδημαϊκούς και κληρικούς, και η πρόσκληση για εισηγήσεις ή ακρόαση μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου 2014. Οι ομιλητές παρακαλούνται να υποβάλουν περίληψη (μέχρι 300 λέξεις), σύντο-μο βιογραφικό και φωτογραφία στην γραμματεία του ([email protected]), προκειμένου να αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του συνεδρίου. Οι εισηγήσεις μπορεί να καλύπτουν οποιαδήποτε περιοχή τη βιβλικής, πατερικής, λειτουργικής, ή συστημα-τικής θεολογίας, ή και άλλες σχετικές με το θέμα του συνεδρίου περιοχές. Όλοι οι εισηγητές θα κληθούν να παρουσιάσουν το τελικό τους κείμενο εντός 30 λεπτών (περίπου 4000 λέξεων). Στην περίπτωση μεγάλου αριθμού εισηγητών θα επιλεγούν ορισμένοι για την ολομέλεια και οι υπόλοιποι για ειδικές ομάδες κατά θέμα. Όλες οι επιλεγείσες εισηγήσεις θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του συνεδρίου, ενώ ορισμένες θα προωθηθούν σε εκδοτικούς οίκους και για δημοσίευση.
Το σκεπτικό του Σεμιναρίου
H Ορθόδοξη Εκκλησία εδώ και αρκετές δεκαετίες έχει διατυπώσει με το περίφημο διορθόδοξο συνέδριο της Ρόδου το 1988 μια πάγια θεολογική θέση γύρω από το ζήτημα της χειροτονίας των γυναικών. Προσφάτως, όμως, η αναθεώρηση των απόψεων του Μητροπολίτου Διοκλείας Καλλίστου Ware, του πρώτου σύγχρονου Ορθόδοξου θεολόγου που διατύπωσε συστηματικά θεολογικές απόψεις για το θέμα αυτό, οι μελέτες της Elizabeth Behr-Sigel, αλλά και παλαιότερα του Ορθοδόξου δογματολόγου αειμνήστου Νικολάου Ματσούκα, όπως και ορισμένες διδακτορικές διατριβές και μεταδιδακτο-ρικές μονογραφίες Ορθοδόξων επιστημόνων, όπως του Κ. Γιοκαρίνη και της Μαρίας McDowell, έχουν κάνει επιτακτική την ανάγκη καλύτερης θεολογικής τεκμηρίωσης της επίσημης θέσης της Ορθόδοξης (αλλά και της Ρωμαιο-Καθολικής) Εκκλησίας.
Απευθυνόμενος στην αγγλικανική κοινωνία κατά τη διάρκεια του τακτικού συνεδρίου της στο Λάμπεθ πριν από αρκετά χρόνια, εκπροσωπώντας το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο Μητροπολίτης Περγάμου επέστησε την προσοχή όλων, ότι η λύση στο ακανθώδες αυτό πρόβλημα που ταλανίζει τον χριστιανικό κόσμο και έχει διαιρέσει καθέτως και οριζοντίως τις διάφορες χριστιανικές ομολογίες δεν μπορεί να βρεθεί ούτε με βάση επιχειρήματα από την κοινωνική εξέλιξη (arguments from sociology) ούτε με βάση επιχειρήματα από την παράδοση (arguments from tradition). Αυτό που χρειάζεται είναι κυρίως θεολογικά επιχειρήματα.
Το σεμινάριο, το οποίο άρχισε τον Οκτώβριο του 2013 με την παραδοσιακή μορφή, είχε ως σκοπό την λεπτομερή ανάλυση όλων των θεολογικών επιχειρημάτων, υπέρ ή κατά, της δυνατότητας συμμετοχής των γυναικών στην μυστηριακή ιερωσύνη, με σκοπό να παρουσιάσει στην Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά και την παγκόσμια χριστιανική κοινότητα, όλα τα αυθεντικά θεολογικά (και όχι απλώς κοινωνιολογικά ή παραδοσιακά) επιχειρήματα επί του θέματος.
Διεθνές Οικουμενικό Συνέδριο
Μετά την ολοκλήρωση στις 3 Ιουνίου 2014 του σεμιναρίου το CEMES, σε συνεργασία και άλλα Ορθόδοξα εκπαιδευτικά ιδρύματα και εκκλησιαστικούς φορείς, οργανώνει Διεθνές Οικουμενικό, Θεολογικό Συνέδριο με θέμα: "ΔΙΑΚΟΝΙΣΣΕΣ, ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ", αφιερωμένο στον καθ. Ευάγγελο Θεοδώρου. Οι επίσημες γλώσσες του συνεδρίου θα είναι η Αγγλική και η Ελληνική, και θα λάβει χώρα τόσο με συμβατική, όσο και με ηλεκτρονική, στη Θεσσαλονίκη, 22-24 Ιανουαρίου 2015, σε συνεργασία με τις Θεολογικές Σχολές του ΑΠΘ και του Τιμίου Σταυρού.
Το συνέδριο είναι ανοιχτό σε όλους τους ενδιαφερόμενους θεολόγους, ακαδημαϊκούς και κληρικούς, και η πρόσκληση για εισηγήσεις ή ακρόαση μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου 2014. Οι ομιλητές παρακαλούνται να υποβάλουν περίληψη (μέχρι 300 λέξεις), σύντο-μο βιογραφικό και φωτογραφία στην γραμματεία του ([email protected]), προκειμένου να αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του συνεδρίου. Οι εισηγήσεις μπορεί να καλύπτουν οποιαδήποτε περιοχή τη βιβλικής, πατερικής, λειτουργικής, ή συστημα-τικής θεολογίας, ή και άλλες σχετικές με το θέμα του συνεδρίου περιοχές. Όλοι οι εισηγητές θα κληθούν να παρουσιάσουν το τελικό τους κείμενο εντός 30 λεπτών (περίπου 4000 λέξεων). Στην περίπτωση μεγάλου αριθμού εισηγητών θα επιλεγούν ορισμένοι για την ολομέλεια και οι υπόλοιποι για ειδικές ομάδες κατά θέμα. Όλες οι επιλεγείσες εισηγήσεις θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του συνεδρίου, ενώ ορισμένες θα προωθηθούν σε εκδοτικούς οίκους και για δημοσίευση.
Ορισμένα φωτογραφικά στιγμιότυπα από το Συνέδριο
Copyright © CEMES 2014
